Temperatury na zewnątrz rosną, co oznacza dla hodowców kolejne duże wyzwanie związane ze stresem cielnym u krów mlecznych. W okresie letnim często może dochodzić do zagrzania kiszonki lub TMR-u. Rodzi to problemy m.in. z spadkiem pobrania paszy, a co za tym idzie ze spadkiem wydajności, pogarszającymi się parametrami rozrodu oraz zdrowotnością gruczołu mlekowego. Co robić, aby temu zapobiec? Ważny jest plan.
ZARZĄDZANIE STADEM
Podstawą jest odpowiednie zarządzanie stadem, czyli grupowanie zwierząt w stadzie. W większości przypadków pierwiastki utrzymywane są w grupie z wieloródkami. Jednak zaleca się utrzymywanie ich w osobnych grupach, gdyż dominacja starszych krów powoduje, że mają gorsze legowiska oraz utrudniony dostęp do poideł i stołu paszowego, przez co często jędzą przesortowany już TMR.
Również zbyt duże zagęszczenie zwierząt w poszczególnych grupach ogranicza dostęp do stołu paszowego i poideł, co nie pomaga w zmniejszeniu stresu cieplnego.
DBANIE O JAKOŚĆ KISZONKI
Pod względem jakości uzyskiwanej paszy jak i kosztów, najlepsze okazuje się sporządzanie kiszonek w silosach przejazdowych. Należy pamiętać o tym, żeby nie był on otwarty od strony południowej, ponieważ w okresie letnim powoduje to nagrzewanie i wysuszanie kiszonki w momencie największej intensywności działania promieni słonecznych.
Należy również zwracać uwagę na górne warstwy kiszonki, które są często siedliskiem niekorzystnych mikroorganizmów, które wpływają na zubożenie paszy w składniki pokarmowe.
Warto przemyśleć wszystko już w momencie składowania kiszonki w silosie. Zabezpieczenie jej odpowiednimi dodatkami do zakiszania pozwoli na pełną kontrolę przebiegu procesów fermentacyjnych w niej zachodzących. Dzięki temu proces kiszenia jest bardziej stabilny oraz w znacznym stopniu obniżone zostają straty suchej masy i substancji odżywczych kiszonek. Istnieją dwa rodzaje takich dodatków: biologiczne oraz chemiczne.
Pierwsze z nich zawierają szczepy bakterii, takie jak np. Lactobacillus fermentum (heterofermentatywne) czy Lactobacillus plantarum (homofermentatywne), które produkują kwas mlekowy i kwas octowy, hamujący działanie drożdży oraz zapewniający większą stabilność tlenową. Do takich dodatków należy Blattisil Dry Special. Drugi rodzaj dodatków to najczęściej mieszaniny różnych związków chemicznych, jak np. pochodne kwasów organicznych czy konserwantów jak np. sorbinian potasu lub benzoesan sodu. Przykładem takiego produktu jest Blattisil Cerasil Extra. Istnieją także specjalne produkty przeciw zagrzewaniu kiszonek i TMR, takie jak mieszanka mineralno–witaminowa Blattin TMR Cool, zawierająca dodatkowo wysoki poziom witaminy E, która korzystnie wpływa na zdrowotność gruczołu mlekowego.
ODPOWIEDNIE ZADAWANIE PASZY
W okresie letnich upałów zagrzewanie się pasz na stole paszowym może być powodem znacznych strat w mleku. Aby zabezpieczyć kiszonkę przed zagrzaniem, ważne jest to, aby wybierać odpowiednie ilości kiszonki tak, aby całość mogła zostać wykorzystana w danym dniu. Dwukrotne, a nawet trzykrotne zadawanie paszy w ciągu dnia też korzystnie wpływa na utrzymania odpowiedniej temperatury kiszonki. Możemy np. rano rozsypać 40% dziennej dawki, a pozostałą część w godzinach popołudniowych, aby stale zapewniać zwierzętom dostęp do świeżego TMR-u. Jednocześnie pamiętajmy o utrzymaniu higieny stołu paszowego i regularnym, sumiennym sprzątaniu niedojadów, które mogą stać się pożywką dla pleśni i grzybów.
Podgarnianie TMR-u również pomaga zapobiec zagrzaniu się TMR-u. Istnieje jednak ryzyko jego przesuszenia, przez co krowy będą wyjadać tylko najbardziej smakowite cząstki.
UZUPEŁNIANIE DIETY KRÓW
Aby uniknąć w okresie letnim problemu spadku wydajności mleka, należy zadbać o odpowiednie pobranie suchej masy. Jej zawartość w TMR-ze nie powinna być niższa niż 40% i nie wyższa niż 50%. Zbyt mokry TMR łatwo się zagrzewa, zbija się, jest mało sypki i jest niechętnie pobierany przez krowy. W takim wypadku należy rozważyć zastosowanie pasz suchych, np. słomy lub suchych wysłodków. Z kolei zbyt suchy TMR może być łatwo sortowany przez krowy z uwagi na częste osypywanie się paszy treściwej. Możemy wtedy użyć mokrych wysłodków lub dolewać wody do wozu paszowego podczas mieszania.
Zdolność pobrania suchej masy wzrasta wraz z dniami laktacji, co sprawia że wysokowydajne zwierzęta, na które w okresie wysokich temperatur oddziaływają zarówno czynniki fizjologiczne jak i termiczne, są szczególnie podatne na ujemny bilans energetyczny. Deficyt energetyczny możemy zmniejszyć stosując dodatki tłuszczów chronionych w formie mydeł wapniowych.
W tym okresie należy także pamiętać o makroelementach, zwłaszcza o sodzie i potasie. Doskonałym źródłem sodu są lizawki solne. Ich zastosowanie umożliwia zwierzęciu intuicyjnie pobieranie w zależności od potrzeb. Natomiast niedobory potasu możemy uzupełnić melasą, najlepiej w formie bloków energetycznych na bazie odwodnionej melasy. Ponadto sprawdza się ona jako lepiszcze do TMR-u, co zapobiega wybieraniu pasz treściwych.
DOSTĘP DO WODY
Nie możemy zapomnieć również o wodzie, ponieważ przy wysokiej temperaturze powietrza oraz ograniczonym dostępie do wody, zwierzęta będą pobierały mniej suchej masy. Warto zadbać o dodatkowe poidła przy wyjściu z hali udojowej czy też w poczekalni, gdyż największe nasilenie picia zachodzi w czasie pierwszej godziny po doju.
WENTYLACJA OBORY
Na koniec należy wspomnieć o odpowiednim mikroklimacie, który gwarantuje krowom komfort termiczny. Warto w tym celu zamontować system wentylacji, który zapewni stały przepływ powietrza w oborze. Powinien on się znajdować zarówno w bliskim otoczeniu stołu paszowego, nad legowiskami, jak i w poczekalni przed halą udojową. Czynnikiem stresowym dla zwierząt jest bowiem już samo przejście do poczekalni. Krowy będące pod wpływem stresu cieplnego dobrze jest schładzać przy pomocy wentylatorów Blattin Cooler.
PODSUMOWANIE
Sposobów na ograniczenie stresu cieplnego krów w okresie wysokich temperatur jest dużo. Należy o tym pamiętać już na etapie przygotowywania kiszonek i stosować tzw. zakiszacze. Na dalszych etapach żywienia krów możemy “odstresować” krowy odpowiednio zadając TMR oraz dodawać do niego odpowiednie dodatki. Ważny jest także stały dostęp zwierząt do wody oraz odpowiednia wentylacja obory. Łącząc te wszystkie elementy zapewnimy krowom idealne warunki do odpoczynku, nawet gdy temperatury “dają w kość”.